Geçenlerde İzmir'e yaptığım kaçamaktan burada bahsetmiştim. Canım arkadaşım bana iki kavanoz kefir vererek günün sürprizini yaptı. Ben de ne zamandır yapmak istediğim birşeye başlamış oldum: Kefir yapmak ve kefir yetiştirmek. Tabi bu işe başlamadan önce biraz araştırma yaptım. Nasıl kefir yapılacağını benim gibi bilmeyenler için burada yayınlıyorum. Kefir yapmaya ara verebilir, kefir tanelerini dondurabilir ya da taneleri daha sonra canlandırmak üzere kurutabilirsiniz. Ayrıca ev yoğurdunuzu kefirle yapabilir, hatta kefir peyniri yaparak değişik bir tat deneyebilirsiniz.
Doğal kozmetiğe meraklı olanlar için de kefirden makyaj temizleyici ve cilt kremi yapımı tarifleri de aşağıda :)
Kefir Yapmak İçin Gerekli malzemeler:
Cam kavanoz
Plastik süzgeç
Süt
Kefir mayası
Cam kavanoz:Yapmak
istediğiniz miktara göre 1 litre ile 8 litrelik kavanoz olabilir.
Plastik süzgeç:
Herhangi bir yerden temin edebilirsiz, metal kullanmayın.
Süt: Hemen
her sütten yapılabilir.Pastorize,UHT,Paket süt,süt tozundan yapılan süt.En
iyisi ve faydalısı taze ve katkısız süt ile yapılandır.
Kefir mayası: Satılan
bazı yerler var fakat bulamazsanız benimkiler biraz büyüyünce ücretsiz vereceğim.
Nasıl yapılır?
Sütün ısısı 5 c ile 35 c
arasında olabilir. İdeali 25 c civarı Mayalar ile sütün ısısı birbirine yakın
olsun. (Ben buzdolabından çıkarıp oda
sıcaklığına gelene kadar bekliyorum, acelem varsa soğuk olarak kullannıyorum).
Kavanozun 3/4 üne kadar süt
ile doldurun ve mayaları içine koyun.
Kavanozun agzını gevşek
kapatın veya bir bez ile kapatın.
Oda sıcaklıgında mayalanmaya
bırakın.(4 c ile 30 derece arası olabilir)
Mayalanma süresi: Sütün kalitesine,süt maya oranına,mayaların aktivitesine ve ortam
sıcaklığına bağlı olarak 12 saat ile 48 saat arasıdır.
Mayalama süresi artıkça
kefirin tadı ekşi olur.Tatlı kefir kabızlığı, ekşi kefir ishali keser.
Mayalama işleminden sonra
oluşan sıvıyı plastik bir süzgeçle süzün,süzgeçte kalan mayaları tekrar
kavanoza koyun ve süt ile doldurun ve mayalanmaya bırakın.
Eger mayalama
yapmıyacaksanız,bir süre ara verecekseniz kavanozu buzdolabına koyun bir hafta
kadar kalabilir, bir hafta sonunda yeniden süzebilirsiniz.
Elizde kalan süzüntü kefirdir.Bunu taze olarak
tüketebileceğiz gibi buz dolabında kapagı gevşek olarak 1 yıl kadar saklayabilirsiniz.Tadı
hafif ekşir ama faydalarında azalma olmaz.
Mayalarınızı dondurmaz, 40 c
ısının üstünde tutmaz, ezmez, kimyasal ve klorlu suya bırakmazasanız sizden
uzun yaşarlar.
Kefir yaptıkça mayalarınızda
artma olucaktır, süt maya oranını korumak için ya mayaları başka bir kaba alın
ya da süt miktarını artırın.Fazla mayalarınızı isteyen diğer insanlarla
verebileceğiniz gibi onları yiyebilirsinizde,aç karnına yemekten en az 1 saat
önce yemeniz çok faydalıdır.
Kefir ilaç değildir ama
faydalı bir besindir. Faydalarını Doktorlar, Gıda mühendisleri ve kullananlar
bilirler.
**İngilizce bilenler kefir yapmak için şu bloga da bakabilirler: http://www.scdkat.com/2011/06/how-make-kefir/ Blog sahibi Kat, yukarıda anlatılandan farklı olarak kefiri mayaladıktan 12 saat sonra kefir tanelerini başka bir kaba alıyor ve kalan kefiri 12 saat kadar daha tezgahın üzerinde bekletiyor. Böylece daha yoğun bir kıvam elde ediyor.
Kefir tanelerini dondurmak:
Kefir taneleri hazır su ile
yıkanarak temiz bir beyaz havlu üstüne alınır. Nemini kaybeden tanelere süt
tozu eklenerek dondurulur. Dondurma süresinin 2 ayı geçmesi halinde taneler
zarar görebilir.
Dondurulan tanelerin yeniden
aktif hale gelmesi –uyanması- için, donmuş haldeki taneler bir bardak soğuk
suda birkaç dakika bekletilir. Buzu çözülen taneler süzgeçe alınarak soğuk
suyun altına tutulur.
Buzdan tamamen kurtulan
taneler yarım bardak süte 2 yemek kaşığı olacak şekilde sütle karıştırılır.
Her 24 saatte bir süzülen
kefir tanelerinin pıhtılaşıp pıhtılaşmadığı kontrol edilir.
Mayalanmanın normal seyrinde
olduğu gözlendiği an, tanelere normalde olması gerektiği kadar süt eklenerek
mayalamaya devam edilir.
Dondurulmuş tanelerin tekrar
çalışır hale getirilmeleri sürecinde özellikle ortam sıcaklığı önemli bir
etkiye sahip olacaktır. İdeal mayalanma sıcaklığında (20-24°C) bekletilen
taneler daha çabuk eski haline dönecektir.
Kefir tanelerini kurutmak:
Kefir taneleri kurutularak
12 ila 18 ay süresince saklanabilir.
Kurutma işlemi için
öncelikle kefir taneleri hazır su ile yıkanır ve temiz bir havlu üstüne
serilerek kurutulur. İyi havalandırılan bir yerde sıkılaşıp sarılaşıncaya kadar
kurutulan taneler sıcaklık, nem ve tane büyüklüğüne bağlı olarak 2 ila 5 gün
arasında tamamen kurumuş hale gelecektir.
Kurutulan taneler, hava
sızdırmaz kavanoz veya fermuarlı saklama poşeti içine alınarak serin bir yerde
–tercihen buzdolabında, dondurucuda değil- saklanır. Ayrıca kurutulan tanelere
süt tozu eklenmesi suretiyle 6 yıla kadar saklanabildiği söylenmektedir.
Kurutulmuş tanelerin eski
haline getirilmesi için, kavanoza süt eklenerek oda sıcaklığında mayalanması
beklenir.
24 saat sonunda süzülen
kefir taneleri kontrol edilerek mayalanmaya başlayıp başlamadığı anlaşılır.
Süzme işlemi ardından oluşan kefir içilmez. Kurutulan tanelerin uyanması 4 gün
ila 1-1,5 hafta kadar sürebilir.
Temiz, açık renkli ve
ekşimsi kefir kokusunu almaya başladığınız zaman artık kefirin uykudan uyandığını
ve normal şekilde kullanabileceğinizi anlarsınız.
Tavsiyeler:
Kefir taneleri yenebilir,
özellikle sabah uyanınca mide boşken veya öğünden yarım saat önce tüketilmesi
daha faydalı olacaktır.
Vücuda dost milyarlarca
mikrop ve maya içermektedir, bu anlamda kefir taneleri probiyotik haplar olarak
düşünülebilir.
Kefir taneleri ve kefir
sevdiğiniz taze meyveler, taze meyve suyu veya bal ile karıştırılarak
blendırdan geçirilip içilebilir.
Kefir taneleri salatalara
karıştırılabilir.
Kefir taneleri kıvam
arttırıcı olarak da kullanılabilir. (ör: çorbalar)
Birçok tarifte yumurtanın
yerini alabilir. (ör: dondurma yapımı)
Kefir tanelerini yoğurt
mayalarken de kullanabilirsiniz.
Tarifler:
Kefir buz kalıpları
İçindekiler:
1 bardak tatlı kefir (uzun
süre mayalanmamış olmalı yoksa tadı ekşi olacaktır)
Yarım bardak sevdiğiniz
meyve suyu, veya 1 küçük muz
1 yemek kaşığı bal (yerine
meyve kurusu da konabilir)
1-2 çay kaşığı taze kefir
tanesi
½ çay kaşığı doğal vanilya
özü
Yapılışı:
Tüm içeriği karıştırın ve
blendırdan geçirin. Karışımı buz tepsisi veya buz kalıplarına boşaltarak
dondurun.
Ev yoğurdu hazırlarken kefir tanelerinin kullanımı
(Kefir Yoğurdu)
İçindekiler:
1-2 yemek kaşığı kefir
tanesi (1/3 bardak hazır su içinde blendırdan geçirilmiş)
1 litre taze süt
3 yemek kaşığı süt tozu (İsteğe
bağlıdır. Yoğurdun daha yoğun olması için kullanılır)
2 yemek kaşığı hazır veya ev
yoğurdu.
Yapılışı:
Doğranmış kefir taneleri ve
1/3 bardak su karışımını 5 dakika kadar karıştırarak kaynatın. Sonuçta kıvamlı
bir jel elde edilecektir. Ayrı bir kapta süt ile süt tozu karışıtırılır,
kaynayıncaya kadar karıştırılır ve ateşten alınarak soğumaya bırakılır.
37 ila 45°C arası
sıcaklıktaki süte ılık durumdaki kefir jeli ve taze yoğurt eklenerek iyice
karıştırılır. Karışım içinde sıcak su gezdirilerek ısıtılmış cam kavanoza
boşaltılarak kavanozun ağzı kapatılır.
37 ila 45°C’lik ortamda 8-12
saat arası mayalanmaya bırakılır. Bu ideal ortam sıcaklığına ulaşmak için
elektrikli battaniye de kullanılabilir.
Kefir Peyniri
İçindekiler (yaklaşık 350
gram için)
1 litre kefir
Sık dokunmuş tülbent veya
türevi bir pamuklu dokumadan torba
İp
1 litrelik bir tencere
(peynir atı suyunu biriktirmek için)
2 adet güneşte kurutulmuş
domates
2 yemek kaşığı susam
Yarım çay kaşığı rafine
edilmemiş deniz tuzu
Sarımsak
3 yemek kaşığı sızma
zeytinyağı
Yarım yemek kaşığı kuru veya
taze zencefil kökü
1 yemek kaşığı soya sosu
Yarım çay kaşığı toz biber
Hazırlanışı:
Koyu kefir (tercihen
süzüldükten sonra 2-3 gün dolapta bekletilmiş) daha önceden nemlendirilmiş ve
geniş bir kap içine yayılmış tülbent (kalın pamuklu dokuma) üzerine dökülür.
Pamuklu bez –özellikle evlerde süzme yoğurt hazırlamak için kullanılan torbalar
bu iş için idealdir.
Daha sonra ağzı bağlanarak
asılır. Altına yerleştirilen kapta da kefirden damalayacak olan peynir altı
suyu birikmeye başlayacaktır. (Bu sıvı kesinlikle bir artık olarak
görülmemelidir. Özellikle cilt için çok faydalı olan ve avrupada hammadde
olarak kullanılan bu yarı-mamül ya içilmeli ya yemek veya pasta tarifleri
içinde değerlendirilmeli veya yatmadan önce yüze sürülerek sabah yüz
yıkanmalıdır. Ciltteki fark kısa sürede anlaşılacaktır.)
24 saat sonunda torba açılır
ve süzme yoğurt kıvamını almış olan kefir bir kaba alınır. Bu haliyle
sofralarda krem peynir olarak kullanılabileceği gibi cheescake olarak anılan
peynirli pastanın hazırlanmasında da kullanılabilir.
2. aşamada;
deniz tuzu ile kavrulmuş susam taneleri, küçük küpler halinde doğranmış kuru
domatesler ve diğer malzeme süzme kefir ile karıştırılır. Birkaç gün dolapta
bekletilecek bu karışım, içerdiği çeşni sayesinde daha fazla tad kazanacaktır.
Ürünün daha uzun süre bekletilmesi halinde -1 ay kadar- sertleşerek peynir
kıvamını alacaktır. Bu ürünü kahvaltılık olarak kullanabilir, yemek
tariflerinizde –börek, pizza, pasta- yer verebilir, özellikle makarna için sos
olarak değerlendirebilirsiniz.
Kefirden Lor Peyniri
İçindekiler:
2-4 litre süt
1-2 bardak kefir
(süzüldükten sonra 2 gün dolapta bekletilmiş kıvamlı ve ekşi)
Hazırlanışı:
Süt 60° C de ısıtılır. Ağır
ağır karıştırılan süte kefir yavaş yavaş dökülür. Karıştırma işinin özellikle
ağır yapılması önem taşır. Ağır ağır süren karıştırma işlemi esnasında taneler
kesilmiş sütten ayrılmaya başlayacak ve yüzeye yükselecektir. Artık kesilen
sütün suyu açık renkli olmaya başlayacaktır. Eğer hala süt gibi görünüyorsa ya
sıcaklık arttırılmalı ya da biraz daha kefir eklenerek karıştırmaya devam edilmelidir.
Kesilen süt suyu açık bir renge kavuşunca işleme son verilir ve 2 dakika kadar
beklenir. Ardından kesilen süt içindeki taneler delikli bir spatula yardımıyla
bir tülbent üzerine serilerek suyu alınır. Yaklaşık 1 saat sonunda iyice
kuruyan taneler artık yemeye hazırdır.
İstenirse, süte kefir eklemeden önce 4 bardak
süte 1-2 çay kaşığı olacak ölüde tuz eklenebilir. Ayrıca işlem sonunda arta
kalan kesilmiş sütün suyu da ılık hale geince kefirle karıştırılarak
mayalanabilir.
Kefirle Sağlıklı Ekmek
İçindekiler:
• 225g kayısı kurusu
• 3- 4 adet büyük ve olgun
muz
• 225g çekirdeksiz kuru üzüm
• 170g iri doğranmış ceviz
• 1kg kahverengi ekmeklik
unu
• 250g beyaz ekmeklik un
• 4 yemek kaşığı eritilmiş
tereyağı veya margarin
• 4 yemek kaşığı bal
• 1 çay kaşığı deniz tuzu
• 3 çay kaşığı sodyum
karbonat
• 600ml kefir
Hazırlanışı:
Kayısı, çok az su eklenerek
pişirilmeye başlanır. Kayısı tanelerindeki su iyice çekilince tavadaki su
ayrılır ve tavasaki kayısıya üzüm ve ceviz eklenir ve bir kenara alınır.
Ayrılan su içinde muzlar püre halinde getirilir.
Büyük bir kapta tuz karbonat
ve un-beyaz ve kahverengi- karıştırılır. Ardından karışıma bal, tereyağı, muz
püresi, kayısı/üzüm/ceviz eklenerek hamur çabuk bir şekilde yoğrulur. Yoğurma
esnasında hamura yavaş bir biçimde kefir eklenir. Ardından hamur önceden
yağlanmış üç pişirme kabına eşit olarak dağıtılır ve 200º C’deki fırında 30
dakika pişirilir. Ardından 150º C’de 20 dakikda daha pişirilir. Oda
sıcaklığında soğumaya bekletilen ekmekler yenmeye hazırdır.
Cilt temizleme kremi
16 yemek kaşığı kefir
İki buçuk yemek kaşığı
kurutulmuş yonca
İki buçuk yemek kaşığı
eritilmiş bal
2 yemek kaşığı kuru yonca 1
bardak kaynamış suya konur ve beş dakika demlenmesi için beklenir. Yaprakları
suyundan alınan yonca demine bal eklenir ve karışımın oda sıcaklığına gelmesi
beklenir. Sıcaklığını yitirmiş karışıma kefir eklenir ve dakikalarca çırpılır.
Karışım tüm cilt tiplerinin temizlenmesine uygun olup buzdolabında
saklanmalıdır.
Makyaj temizleyicisi
2 yemek kaşığı kefir
1 çay kaşığı badem yağı
Malzemeler karıştırılır ve
iyice çalkalanır. Tüm ciltlerin temizliğine uygundur.
Kuru ciltler için maske
2 yemek kaşığı kefir
1 yemek kaşığı bal
1 çay kaşığı şeftali yağı
1 olgun muz
1 yumurta sarısı
Tüm malzeme karıştırılarak
blendırdan geçirilir. Yumuşak ve kremsi bir hale gelince kullanılabilir.